Κρίση του Coronavirus

– Virus: Η επικείμενη κατάρρευση –
του Tomasz Konicz

Το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα εισέρχεται στη σοβαρότερη κρίση της ιστορίας του, οι συνέπειες της οποίας – εάν δεν ξεπεραστούν γρήγορα – θα μπορούσαν να επισκιάσουν μέχρι και εκείνες της δεκαετίας των χρόνων Τριάντα.
Ήρθε η ώρα για ένα πολύ μεγάλο «Î•Î¼ÎµÎ¯Ï‚» και πάλι. Τη στιγμή που ο ύστερος καπιταλισμός, που καταναλώνεται ήδη από τις εσωτερικές αντιφάσεις του, πλήττεται από την έκρηξη μιας άλλης κρίσης, τότε έρχεται η στιγμή των μεγάλων εκκλήσεων στην έννοια της κοινότητας-των κοινών, της συνοχής και της διαθεσιμότητας να θυσιαστούμε. Όλοι όσοι είναι κρατούμενοι μιας βαθιά διαιρεμένης κοινωνίας – από τον δισεκατομμυριούχο στον μισθωτό εργαζόμενο και τους άστεγους – ξαφνικά και εξίσου καλούνται να κάνουν θυσίες. Αλλά είναι ένα μεγάλο και ψεύτικο «ÏŒÎ»Î¿Î¹ μαζί», από τη στιγμή που αμέτρητα δισεκατομμύρια πρέπει να καούν για να διατηρήσουν ένα καταστρεπτικό και παράλογο σύστημα. Αυτή τη φορά όμως, η θυσία στον Mammona φαίνεται να απαιτεί κυριολεκτικά το αίμα. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο ο καπιταλισμός εκτίθεται ως η κοσμική θρησκεία που είχε περιγράψει ο Benjamin το 1921.

Αίμα για τον αιμοσταγή θεό

Τι θα λέγατε να θυσιάζαμε τη ζωή; Είναι για μια καλή αιτία, είναι για την οικονομία! Και τώρα είναι ακριβώς αυτό για το οποίο πραγματικά συζητούν. Όλοι πρέπει να κάνουν θυσίες. Ο Dan Patrick, ο αναπληρωτής κυβερνήτης του Τέξας ζήτησε πρόσφατα από τους πολίτες του να κάνουν όλοι θυσίες. Ανεξάρτητα από οτιδήποτε άλλο, η οικονομία πρέπει να συνεχίσει να λειτουργεί. Επομένως, παρά την πανδημία, οι μισθωτοί εργαζόμενοι θα πρέπει να πάνε στη δουλειά, και οι ηλικιωμένοι – οι οποίοι πεθαίνουν πολύ περισσότερο από τον μέσο όρο εξ αιτίας του κοροναϊού – θα πρέπει απλά να θυσιαστούν, έτσι ώστε τα εγγόνια τους να μπορούν να συνεχίσουν να εργάζονται, ήταν το αίτημα του αναπληρωτή κυβερνήτη. Αυτός ο ίδιος είναι έτοιμος να κατέβει στον αγωνιστικό χώρο για την οικονομία – διακήρυξε ο Patrick, 70 ετών. Ο ίδιος ο Trump έχει υποστηρίξει τα ίδια, με παρόμοιο τρόπο, μιας και πιστεύει ότι η χώρα του «Î´ÎµÎ½ είναι φτιαγμένη γι αυτό», δεν είναι φτιαγμένη για να «Ï€Î±ÏÎ±Î¼Î­Î½ÎµÎ¹ κλειστή». Την ίδια στιγμή, ο πρόεδρος σκέφτεται να «Î¾Î±Î½Î±Î½Î¿Î¯Î¾ÎµÎ¹» τις Ηνωμένες Πολιτείες αμέσως μετά το Πάσχα.
Μα και στην Γερμανία γίνονται εκκλήσεις για να αποφευχθεί η καταστροφή της οικονομίας από μια περαστική πανδημία. Η χρηματοοικονομική εφημερίδα Handelsblatt, για παράδειγμα, δημοσίευσε πρόσφατα, με τη μορφή ενός άρθρου τα σκατολογήματα του επενδυτή Alexander Dibelius (McKinsey, Goldman Sachs), υποστηρίζοντας ότι οι τροχοί πρέπει να επιστρέψουν να γυρίζουν ξανά: «ÎšÎ±Î»ÏÏ„ερα ν’αρπάξουμε μια γρίπη, παρά μιαν οικονομία σε καταστροφή». Και ακριβώς σε φράσεις κυνικές όπως αυτή – που δεν τίθενται στο προσκήνιο της κοινής γνώμης μόνο σε περιόδους κρίσης – εμφανίζεται σε όλη την σαφήνεια του εκείνος που είναι ο ανορθολογισμός του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, που απειλεί τον πολιτισμό. Το κεφάλαιο είναι ο αυτοσκοπός ενός απεριόριστου κινήματος αξιοποίησης – δημιουργίας αξίας, ένας αυτοσκοπός στον οποίο μπορούν να θυσιάζονται τα πάντα.
Παρόμοιες εκκλήσεις για θυσίες αίματος για το κεφάλαιο μας δείχνουν πόσο δραματική είναι η κατάσταση. Το σημερινό ξέσπασμα μιας κατάστασης κρίσης είναι πολύ ισχυρότερο από εκείνο της κρίσης του 2008/2009, και δίνει την εντύπωση ότι το σύστημα θα μπορούσε πραγματικά να καταρρεύσει, εάν αντιμετώπιζε μια παρατεταμένη πανδημία, λόγω των αυξανόμενων εσωτερικών αντιφάσεων-αντιθέσεων του, και αυτό παρά το γεγονός ότι η πολιτική καταφέρνει να κάνει τα πάντα «ÎºÎ±Î»Î¬», ξεκινώντας από μια καπιταλιστική προοπτική εσωτερική στην απλή διαχείριση της κρίσης. Ο κορωναϊός είναι μόνο η σκανδάλη που απειλεί να έρθει σε θέση να πυροδοτήσει ένα εντελώς ασταθές σύστημα.

Οικονομία σε ελεύθερη πτώση
Αυτή τη στιγμή, το μόνο ερώτημα είναι εάν οι επόμενες υφέσεις θα είναι χειρότερες από την τεράστια κρίση του 2009, όταν η παγκόσμια οικονομία είχε καταρρεύσει μετά την έκρηξη της φούσκας των ακινήτων στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση, τότε που είχαν καταφέρει να διατηρήσουν όρθιες τις οικονομίες μόνο χάρη στα γιγαντιαία προγράμματα οικονομικών ενέσεων-κινήτρων, και μέσα από μια τεράστια εκπόρευση χρήματος. Αυτή τη φορά, το κύριο σοκ προέρχεται από την ταχεία κατάρρευση της ζήτησης, από τις διακοπές της παραγωγής και από τις δυσλειτουργίες στις υπάρχουσες παγκόσμιες αλυσίδες διανομής, και όλα αυτά έχουν τη δυναμική να προκαλέσουν, στις χώρες του κέντρου του ύστερου καπιταλιστικού παγκόσμιου συστήματος, μια ιστορικά πρωτοφανή συρρίκνωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ-PIL). Πρόσφατα, ο Mory Obstfeld, πρώην επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, προέβη σε σύγκριση μεταξύ της τρέχουσας οικονομικής συρρίκνωσης και εκείνων που ήταν οι συνέπειες της Μεγάλης Ύφεσης της δεκαετίας του Τριάντα. Η σοβαρότητα της οικονομικής επιβράδυνσης κατέστησε, στην ίδια ταχύτητα ρεκόρ, τις αντίστοιχες προβλέψεις μια απώλεια χρόνου. Το δεύτερο τρίμηνο του 2020 θα μπορούσε να δει, τη χειρότερη κατάρρευση, στις Ηνωμένες Πολιτείες, από το 1947. σύμφωνα με την JPMorgan Chase & Co. υπάρχει κίνδυνος συρρίκνωσης κατά 14% σε σύγκριση με την παραγωγή που σημειώθηκε την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, και ενώ η Bank of America προβλέπει τώρα μια πτώση κατά 12% για τους επόμενους τρεις μήνες, η Goldman Sachs αναμένει μάλιστα μια καταστροφική κατάρρευση του 24%. Ο πιο ξεκάθαρος συναγερμός είναι εκείνος που ξεκίνησε από τον πρόεδρο της Federal Reserve Bank of St. Louis, James Bullard, ο οποίος φοβάται, στο τέλος του δεύτερου τριμήνου, μείωση του ΑΕΠ μέχρι το 50%, σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2020. Αυτό θα έκανε να αυξηθεί το ποσοστό ανεργίας μέχρι το 30% και θα αντιστοιχούσε σε μια πτώση της οικονομικής παραγωγής κατά 25%. Για λόγους σύγκρισης: κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης του 1929-33, η οποία έριξε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού σε ακραία φτώχεια, το ΑΕΠ των Ηνωμένων Πολιτειών στο σύνολό του κατέρρευσε κατά 25%.
Τώρα, ο αποφασιστικός παράγοντας είναι ο χρόνος: όσο περισσότερος θα χρειαστεί για να καταπολεμηθεί η πανδημία, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η διαδικασία παράλυσης της κεφαλαιακής εξέλιξης στην βιομηχανία παραγωγής εμπορευμάτων, και τόσο μεγαλύτερη θα είναι η πιθανότητα μίας επίμονης ύφεσης, η οποία θα καταστήσει ένα μεγάλο μέρος των μισθωτών εργαζομένων οικονομικά «Ï€ÎµÏÎ¹Ï„τούς», προκαλώντας τους να βυθιστούν σε εκείνη η μιζέρια που θα απειλούσε την ύπαρξή τους. Εκτός αν ο ιός «Î±ÎºÎ¿Î»Î¿Ï…θήσει ένα θαυμαστό μονοπάτι που θα τον οδηγήσει να εξαφανιστεί τους επόμενους μήνες», όπως δήλωσε ο καθηγητής του Harvard James Stock στα ΜΜΕ, αν όχι, θα είναι «ÏƒÎ±Î½ τη Μεγάλη Ύφεση». Στην Καλιφόρνια, έχουν ήδη παρατηρηθεί τα σημάδια αυτής της επικείμενης κοινωνικής καταστροφής: από τις 13 μαρτίου, δηλαδή μέσα σε μια εβδομάδα, περίπου ένα εκατομμύριο μισθωτοί έχουν προσχωρήσει στις λίστες ανέργων.
Οι παράλογες εκκλήσεις να επιστρέψουμε στην εργασία παρά την πανδημία και να θυσιαστούμε στο όνομα του Θεού χρήματος, για τις οποίες μιλήσαμε στην αρχή, υπαγορεύονται ακριβώς από αυτό το όραμα του φετιχιστικού εξαναγκασμού στην απεριόριστη ανάπτυξη του κεφαλαίου. Διαφορετικά, να απειλείται με κατάρρευση είναι μια καπιταλιστική κοινωνία που μπορεί να αναπαραχθεί κοινωνικά μόνο εάν οι διαδικασίες συσσώρευσης είναι επιτυχείς. Η παραγωγή εκείνης που είναι μια οικονομικά περιττή ανθρωπότητα – που απορρέει από τη συστημική κρίση του κεφαλαίου που αναπτύσσεται με φάσεις, και η οποία μέχρι στιγμής έχει φορτωθεί σε μεγάλο βαθμό, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού κρίσης, στους μισθωτούς εργαζόμενους από την περιφέρεια – κατά συνέπεια, αν ο αγώνας κατά της πανδημίας θα πρέπει να διαρκέσει πολύ καιρό, τώρα θα έφτανε, με όλη τη δύναμή της, και στα κέντρα. «Î•Î¼ÎµÎ¯Ï‚», απλούστατα, στο πλαίσιο του καπιταλιστικού εξαναγκασμού, δεν μπορούμε να προσφέρουμε προστασία.
Και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει ξεκινήσει η βελτίωση των οικονομικών προοπτικών. Αρχικά, η Επιτροπή της ΕΕ είχε υποθέσει ότι το ΑΕΠ της ΕΕ θα είχε μειωθεί κατά 1%. Τώρα όμως και στις Βρυξέλλες σχεδιάζονται παραλληλισμοί με το 2009. Το 2020, η οικονομία της ΕΕ αναμένεται να συρρικνωθεί σε βαθμό παρόμοιο με εκείνον που σημειώθηκε μετά την έκρηξη της φούσκας ακινήτων κατά τη διάρκεια της τελευταίας έκρηξης της κρίσης, η οποία στη συνέχεια οδήγησε στην ατέρμονη κρίση του ευρώ: τότε, εκείνη την εποχή, η συρρίκνωση της οικονομικής παραγωγής ήταν 4,5% στην ευρωζώνη και 4,3% στην ΕΕ. Η παραπαίουσα ευρωπαϊκή συμμαχία κρατών, η οποία βρίσκεται ήδη σε κατάσταση διάβρωσης, δεν μπορεί παρά να δώσει νέα ώθηση στις εθνικιστικές φυγοκεντρικές δυνάμεις, ειδικά στον νομισματικό τομέα. Μία πραγματική ληστρική νοοτροπία έχει ήδη κάνει επιδρομές στην «Î•Ï…ρωπαϊκή Ένωση», την στιγμή κατά την οποίαν οι προστατευτικές μάσκες που προορίζονται για την Ιταλία ξαφνικά «ÎµÎ¾Î±Ï†Î±Î½Î¯Î¶Î¿Î½Ï„αι» στη Γερμανία, ή απλά κατάσχονται από την Πολωνία και την Τσεχική Δημοκρατία, σε αυτήν που είναι μια Κρατική ληστεία. Το χειρότερο σενάριο για την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας υποθέτει μια πτώση της οικονομικής παραγωγής κατά 20%, γεγονός που θα προκαλέσει αύξηση της ανεργίας κατά ένα εκατομμύριο μισθωτών. Η πρόβλεψη του διαβόητου Ινστιτούτου IFO, που εδρεύει στο Μόναχο, για το 2020, στην καλύτερη υπόθεση είναι η μεγάλη πτώση του ΑΕΠ που μπορεί να υπολογιστεί ποσοτικά στο 7,2% : «Î¤Î¿ κόστος είναι πιθανό να υπερκεράσει οτιδήποτε είναι γνωστό για τις οικονομικές κρίσεις ή τις φυσικές καταστροφές στη Γερμανία τις τελευταίες δεκαετίες», προειδοποίησε ο επικεφαλής της IFO, Fuest. Ανάλογα με το σενάριο, η κρίση θα κοστίσει μεταξύ 255 και 729 δισ. ευρώ. Ομοίως, ο επικεφαλής της Bundesbank, Weidmann, δήλωσε ότι θα είναι αναπόφευκτο να παρασυρθούμε «Ï€ÏÎ¿Ï‚ μια ισχυρή ύφεση». Οι συνέπειες αυτών των οικονομικών καταρρεύσεων έχουν ήδη καταστεί αισθητές αρκετές φορές από τους εργαζομένους: η Volkswagen έχει τοποθετήσει περίπου 80 χιλιάδες εργαζόμενους σε μερική απασχόληση, λόγω της κατάρρευσης της ζήτησης και των προβλημάτων που παρουσιάστηκαν στην αλυσίδα διανομής. Οι πρώτες παγκόσμιες προβλέψεις, όπως αυτές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, έχουν και αυτές μια αρνητική οπτική για την οικονομική ανάπτυξη, και κάνουν έναν παραλληλισμό με την κατάρρευση του 2008. Ωστόσο, η παγκόσμια οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα, όπου οι πρώτες αναφορές δείχνουν ότι η παραγωγή έχει ήδη ξεκινήσει να αυξάνεται. Αυτό θα μπορούσε να χρησιμεύσει για την άμβλυνση της παγκόσμιας κατάρρευσης, αλλά ο κινεζικός ρυθμιζόμενος καπιταλισμός, με την στάμπα της κρατικής ολιγαρχίας, δεν είναι σε θέση να διαδραματίσει τον ρόλο της παγκόσμιας οικονομικής ατμομηχανής, καθώς η Κίνα υποφέρει επίσης εκείνο που είναι το βάρος του τεράστιου βουνού χρέους της. Επιπλέον, η εξάρτηση της »Î›Î±ÏŠÎºÎ®Ï‚ Δημοκρατίας» από τις εξαγωγικές αγορές εξακολουθεί να είναι πολύ ισχυρή, παρά τις μερικές επιτυχίες για μια ισχυρή ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης.

Στην υποβαθμισμένη χώρα εκατομμυρίων φαντασιώσεων
Ενόψει της επικείμενης κατάρρευσης της οικονομικής παραγωγής στις κεντρικές χώρες του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος, καθόλου δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι πολιτικοί διαπραγματεύονται ανοιχτά βουνά δισεκατομμυρίων. Αυτά θα πρέπει να εισρεύσουν στο σύστημα με τρελό ρυθμό, σαν να μην υπάρχει αύριο. Οι πολιτικές λειτουργικές ελίτ ανησυχούν πραγματικά στην προσπάθεια για την αποφυγή της κατάρρευσης. Και παραμένει απολύτως ανοικτή η πιθανότητα αυτές οι προσπάθειες να χρησιμεύσουν μόνο για να παρατείνουν την αγωνία του κεφαλαίου, δημιουργώντας νέες φούσκες, όπως συνέβη όταν ξέσπασαν οι φούσκες των ακινήτων το 2008/09. Το μέγεθος των μέτρων στήριξης είναι ιστορικά μοναδικό, ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Κατά τη διάρκεια του Κογκρέσου, οι Δημοκρατικοί και οι Ρεπουμπλικάνοι συμφώνησαν για δέσμη κινήτρων 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, την Τετάρτη. Τα χρήματα που ρίχνονται από το ελικόπτερο, δηλαδή, για να πληρώσουν τους πολίτες ώστε να τονώσουν τη ζήτηση, έχουν γίνει πραγματικότητα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Κάθε αμερικανός πολίτης με ετήσιο εισόδημα μικρότερο των $ 75.000 λαμβάνει δωρεά μετρητών 1.200 $, για κάθε παιδί αντιστοιχεί επιπλέον $ 500 το καθένα. Για τη δυσλειτουργική και ιδιωτική «Î²Î¹Î¿Î¼Î·Ï‡Î±Î½Î¯Î± υγείας», θα υπάρχουν 100 δισεκατομμύρια, ενώ οι μικροί επιχειρηματίες θα είναι σε θέση να υπολογίσουν σε 350 δισεκατομμύρια, και η μεγάλη βιομηχανία, για να διατηρηθεί ζωντανή, θα πάρει 500 δισεκατομμύρια, άλλα 150 δισεκατομμύρια θα πάνε στις πόλεις και τους δήμους κ.λπ.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, όλα τα μέτρα λιτότητας που επιβάλλει η Schäuble & Co στον νομισματικό τομέα θα αρθούν, ενώ η ΕΚΤ ανακοίνωσε ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα αγοράς τίτλων ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, προκειμένου να πραγματοποιήσει, έμμεσα, μέσω της κεφαλαιαγοράς, εκείνη που είναι στην πραγματικότητα μια κρατική χρηματοδότηση, η οποία είχε απαγορευτεί στις παλαιές – και τις μελλοντικές – χώρες που βρίσκονται σε κρίση στη ζώνη του ευρώ. Ταυτόχρονα, η ΕΕ έχει καταστήσει τους φορολογικούς κανόνες των Κρατών μελών της ευρωζώνης ευέλικτους, προκειμένου να προωθήσει τις κρατικές επενδύσεις που χρηματοδοτούνται μέσω πιστώσεων, οι οποίες έγιναν δυνατές χάρη στην πλημμύρα χρήματος από την ΕΚΤ. Στην ΕΕ, αναστέλλονται τα φρένα στο χρέος της Schaubler, καθώς και στη FRΤ. Την ίδια στιγμή, ο υπουργός Οικονομίας, Peter Altmaier, δήλωσε ότι ήταν πρόθυμος να εξετάσει «Î¼Î· συμβατικά μέτρα», όπως εκείνο των κουπονιών-voucher για την κατανάλωση, αφού ανακοίνωσε πρόσφατα την εθνικοποίηση των επιχειρήσεων για να τις προστατεύσει από ξένες εξαγορές. Λόγω ετών των πλεονασμάτων των εξαγωγών στο πλαίσιο της πολιτικής «Begger-thy-Neighbor» [«ÎºÎ±Ï„έστησε φτωχότερο τον γείτονα σου»], η ομοσπονδιακή Δημοκρατία στην πραγματικότητα βρίσκεται σε θέση να εφαρμόσει μαζικά προγράμματα οικονομικής τόνωσης τα οποία – σε σχέση με την οικονομική παραγωγή – μπορούν βεβαίως να συμβαδίσουν με την αμερικανική μεγαλομανία. Το Βερολίνο πρόκειται να κινητοποιήσει συνολικά περίπου 750 δισ. ευρώ για να αποσβέσει τον οικονομικό αντίκτυπο, συνοδευόμενα από νέα δάνεια για περίπου 156 δισ. Αυτό το πρόσθετο χρέος πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τη χρηματοδότηση όλων των κοινωνικών μέτρων, των περαιτέρω χρηματοδοτικών ενέσεων για τις προβληματικές υποδομές, καθώς και για το κατεστραμμένο σύστημα υγείας, καθώς και για τις ενισχύσεις προς επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενους. Περίπου 600 δισεκατομμύρια προορίζονται για την προστασία των μεγάλων γερμανικών εταιρειών και των βιομηχανιών εξαγωγής από την πτώχευση ή τις εχθρικές εξαγορές μέσω εθνικοποίησης ή κρατικών δανείων. Όλα αυτά τα δισεκατομμύρια γίνονται ασήμαντα σε σύγκριση με τα δισεκατομμύρια που οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να παράσχουν προς τις συρρικνούμενες χρηματοπιστωτικές αγορές, για να αποφύγουν την κατάρρευση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Εδώ, η κύρια ανησυχία είναι να αποφευχθεί η έκρηξη της φούσκας ρευστότητας που προκλήθηκε από τα μέτρα που ελήφθησαν για την καταπολέμηση των συνεπειών της έκρηξης της φούσκας των ακίνητων το 2008/09. Είναι ακριβώς αυτές οι φούσκες των χρηματοπιστωτικών αγορών (φούσκα των Dot-com, φούσκα ακινήτων, τρέχουσα φούσκα ρευστότητας), οι οποίες άρχισαν να διογκώνονται από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’90 και οι οποίες συνεχίζουν να επεκτείνονται, και δημιουργούν ένα βουνό από συνεχώς αυξανόμενο χρέος, το οποίο αντιπροσωπεύει σήμερα το 322% του παγκόσμιου οικονομικού προϊόντος, στο οποίο το υπερ-παραγωγικό παγκόσμιο πλαίσιο που εξαρτάται από τη ζήτηση που προκαλείται από τις πιστώσεις, τώρα απειλεί να καταρρεύσει.
Τα μέτρα της κρίσης που υποστηρίζονται από τα δισεκατομμύρια των κεντρικών τραπεζών χρησιμεύουν για να σώσουν αυτόν τον γιγαντιαίο πύργο χρέους από την κατάρρευση. Συμπεριλαμβανομένων των 750 δισεκατομμυρίων νέων αγορών ομολόγων από την ΕΚΤ, καθώς και των μέτρων για ένα σύνολο ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων που ξόδεψε η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ στην προσπάθεια αντιστροφής της κατάρρευσης των αμερικανικών χρηματιστηριακών αγορών. Σε τελευταία ανάλυση, πρόκειται για ένα ζήτημα νομισματικής εκπόρευσης, γνωστό ως «Ï€Î¿ÏƒÎ¿Ï„ική χαλάρωση», «quantitative easing», το οποίο πραγματοποιείται στο χρηματοπιστωτικό τομέα μέσω της αγοράς ομολόγων και »Ï„ίτλων» από πλευράς των κεντρικών τραπεζών, προκειμένου να διατηρηθεί το σύστημα «Ï…γρό» ( εκείνο που προκύπτει είναι το πληθωριστικό αποτέλεσμα που οδηγεί στην άνοδο των τίτλων). Ωστόσο, δεν υπάρχουν πλέον επίσημα όρια στην Fed: Απαιτούνται επιθετικές ενέργειες, η ποσοτική χαλάρωση, il quantitative easing – δηλαδή η έκδοση χρημάτων – θα επιτευχθεί χωρίς κανένα όριο, δήλωσε η Fed στις 23 μαρτίου.
Το όριο είναι ο ουρανός, Il limite è il cielo, τουλάχιστον μέχρι το μεγάλο κύμα υποτίμησης που θα μπορούσε να ξεκινήσει ταυτόχρονα με την οικονομική κατάρρευση. Το πρόβλημα είναι ακριβώς ότι, αν η ύφεση συνεχίσει να διαρκεί, ένα μεγάλο μέρος αυτού του βουνό χρέους δεν θα μπορεί πλέον να τιμηθεί, πάνω απ’όλα στην περίπτωση των επιχειρηματικών δανείων. Το εύθραυστο σπίτι των χαρτιών που έχτισε ο ύστερος καπιταλισμός επάνω στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα άρχιζε να καταρρέει, με καταστροφικές συνέπειες. Οι πρώτοι υπολογισμοί για αυτό το μοντέλο έλαβαν υπόψη το χρέος εταιρειών από οκτώ χώρες: την Κίνα, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιαπωνία, τη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία και τη Γερμανία. Σε περίπτωση που παρατηρηθεί ένα οικονομικό σοκ που να είναι μόνο το ήμισυ της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, το παθητικό που αντιστοιχεί στην αξία των 19 τρισεκατομμυρίων εκατομμυρίων αμερικανικών δολαρίων δεν θα καλύπτεται πλέον. Αυτό θα αντιπροσωπεύει το 40% του συνολικού εταιρικού χρέους των υπό συζήτηση χωρών. Ωστόσο, σε πολλές περιοχές η κρίση απειλεί να μοιάζει περισσότερο με την κατάρρευση του 2009. Επομένως, οι οικονομικές συρρικνώσεις, οι οποίες τώρα υποτίθεται ότι ελαχιστοποιούνται μέσω των δισεκατομμυρίων, απειλούν να αλληλεπιδρούν με τα οικονομικά σκουπίδια του φουσκωμένου παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, προκαλώντας την υποτίμηση του στο πλαίσιο μιας μη αναστρέψιμης κατάρρευσης. Αυτός είναι ο πραγματικός κίνδυνος που ενυπάρχει στην τρέχουσα δυναμική της κρίσης: η κατάρρευση του βουνού του παγκόσμιου χρέους θα προκαλέσει μια πραγματική κατάρρευση. Η πολιτική κάστα έχει αναγνωρίσει όλο αυτό με σωστό τρόπο, και γι ‘αυτό ανοίγουν τώρα οι πύλες της Fed και της ΕΚΤ.
Το αρχαϊκό αίτημα για θυσίες για την ηρεμία των αγορών και πάλι, όπως αναφέρθηκε στην αρχή, είναι στην πραγματικότητα ο αληθινός πυρήνας εκείνου που είναι ο αντικειμενικός εξαναγκασμός του καπιταλισμού. Ο Trump έχει δίκιο. Εάν ο απαραίτητος έλεγχος της πανδημίας διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα κέντρα του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος θα απειληθούν κυριολεκτικά από την κατάρρευση. Από την άποψη αυτή, η ανακοίνωση του Trump ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επανέλθουν στην επιχειρησιακή κανονικότητα ήδη από το Πάσχα, σε συνδυασμό με το συμφωνηθέν «Î¿Î¹ÎºÎ¿Î½Î¿Î¼Î¹ÎºÏŒ πακέτο κινήτρων», προκάλεσε το μεγαλύτερο άλμα στις τιμές των χρηματιστηριακών αγορών των ΗΠΑ που υπήρξε ποτέ από το 1933. Ο θεός του χρήματος Βάαλ δέχεται ευγενικά αυτές που ανακοινώθηκαν να είναι οι αναγγελθείσες ανθρώπινες θυσίες. Παρόλο που εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι μπορούν να πεθάνουν άθλια, το κεφάλαιο πρέπει να επιστρέψει στην αξιοποίησή του μέσω της μισθωτής εργασίας. Η παράλογη φύση του καπιταλισμού, ως «Ï„ρελή αυτοκτονική αίρεση», (Robert Kurz) και ως αχαλίνωτη λατρεία θανάτου εκείνου που είναι ο τυφλός καταναγκασμός του για ανάπτυξη, γίνεται εμφανής σε αυτές τις στιγμές κρίσης. Αλλά και η ανάγκη να ξεπεραστεί, με έναν χειραφετικό τρόπο, αυτό το σύστημα που βυθίζεται στη μοναξιά και τη βαρβαρότητα, όπου οι απολογητές του γίνονται οι αρχιερείς αυτής της λατρείας θανάτου. Τελικά, η εξεύρεση νέων μορφών κοινωνικής αναπαραγωγής, πέρα από την ολοκληρωτική αξιοποίηση της αξίας, είναι μόνο μια καθαρή αναγκαιότητα επιβίωσης. Αυτή είναι η μόνη λογική πολιτική αναγκαιότητα που πρέπει τώρα να διατυπωθεί ως απάντηση στη καταστροφή που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η τρελή αυτοκτονική λατρεία του Μαμμωνά